حسابداری مالی و بازار سرمایه

حسابداری مالی یکی از شاخه‌های اصلی در هر شرکت محسوب می‌شود. این شاخه از حسابرسی برای رسیدگی به امور مالی در همه شرکت‌های کوچک و بزرگ دولتی و خصوصی مورد نیاز است. حسابداری مالی در واقع برای ثبت و ساماندهی اطلاعات مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کار شامل عملیاتی نظیر ثبت، جمع‌بندی و تنظیم گزارش درباره معاملات تجاری در طول یک دوره زمانی مشخص است.

حسابداری چیست؟

حسابداری علم ثبت و بررسی معاملات مالی یک شرکت خصوصی، سازمان دولتی یا به طور کلی یک کسب و کار است. این علم شامل جمع‌بندی و تجزیه و تحلیل گزارش‌ها و صورت‌های مالی یک شرکت و تحویل آن‌ها به مدیران رده‌بالاتر می‌شود. صورت‌های مالی نیز در واقع خلاصه‌ای از معاملات مالی یک کسب و کار در یک دوره زمانی مشخص هستند. در این سند مالی شرکت به عملکرد، موقعیت مالی، جریان‌های نقدی و غیره اشاره می‌شود.

حسابداری، یک سیستم سازمان‌یافته از اطلاعات مالی است. این ابزار به سرمایه‌گذارها، اعتباردهندگان، مدیران شرکت‌ها و نهادهای دولتی کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری درباره مسائل اقتصادی بگیرند. به عنوان مثال، اگر فردی مایل به سرمایه‌گذاری در یک شرکت باشد، می‌خواهد وضعیت مالی آن شرکت را در طی سال‌های متمادی بداند. حسابداری با گذشت زمان و به ‌موازات گسترش فعالیت‌های اقتصادی و افزایش پیچیدگی آن‌ها، دچار دگرگونی‌های فراوانی شده است.

حسابدار کیست؟

حسابدارها یکی از مهم‌ترین نقش‌ها را در مشاغل و کسب و کارهای کوچک و بزرگ دارند. آن‌ها به عنوان ستون فقرات مالی یک تجارت، سوابق مالی شرکت را تهیه و بررسی می‌کنند. همچنین حسابدارها از دقیق بودن کلیه معاملات پولی و پرداخت به موقع مالیات‌ها اطمینان حاصل می‌کنند.

این روزها، حسابداری بیشتر یک تلاش گروهی است و یک فارغ‌التحصیل این رشته به عنوان عضو جوان گروه شروع به کار خواهد کرد. حسابدار ممکن است مسئول تهیه صورت‌های مالی شرکت، حسابرسی صورت‌های مالی مشتری یا شاید مسئول گذراندن وقت با مشتری و کمک به او در مسائل مالی باشد.

حسابدار بودن در دنیای امروز به معنای داشتن توانایی همکاری و برقراری ارتباط با افراد دیگر و همچنین داشتن مهارت‌های عالی کندوکاو و حل مسئله است. وظایف این حرفه بسیار متنوع‌تر از آن چیزهایی هستند که بسیاری از افراد تصور می‌کنند.

انواع مشاغل حسابرسی

در این بخش به انواع زیرمجموعه‌های مشاغل حسابرسی اشاره خواهیم کرد:

حسابدار عمومی

این یک سرویس حسابداری برای عموم مردم است و خدمات آن کلی‌تر از حسابداری خصوصی است. حسابداران عمومی معتبر می‌توانند خدمات حسابداری عمومی را ارائه دهند.

حسابدار خصوصی

این مورد فقط به یک شرکت واحد محدود می‌شود؛ جایی که یک حسابدار حقوق و دستمزد خود را به عنوان کارمند و از یک کارفرمای واحد دریافت می‌کند. این اصطلاح حتی اگر کارفرما در یک شرکت دولتی باشد نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حسابدار درآمد ملی

حسابداری درآمد ملی به جای مفهوم تجاری معمول، از یک مفهوم اقتصادی یا اجتماعی استفاده می‌کند. این نوع حسابدارها تخمین‌هایی از قدرت خرید سالانه در یک کشور را ارائه می‌دهند.

حسابدار شخصی

این نوع حسابدار توسط یک متولی، مجری یا مدیر مجموعه تجاری و اقتصادی استخدام می‌شود. کار او این است که سوابق تجاری فرد را نگه دارد و گزارش‌های مالی را برای او تهیه کند. این نوع از حسابرسی می‌تواند توسط یک فرد فوتبالیست یا هنرپیشه نیز استخدام شود و فعالیت‌های مالی او را مدیریت کند.

حسابدار دولتی یا صندوق‌دار

صندوق‌دار دولتی برای سازمان‌های غیرانتفاعی یا شعب خدمات دولتی کار می‌کند. افراد مشغول به کار در بخش حسابداری بیمارستان‌ها و ادارات دولتی، از این دسته هستند.

حسابدار قانونی

حسابدار قانونی به موضوعاتی می‌پردازد که ناشی از اختلافات یا دادخواست‌های مالی ارائه شده در دادگاه‌ها هستند. حسابداران قانونی اغلب باید در یک محاکمه، مدارک تخصصی و نظرات فنی ارائه دهند. همه بنگاه‌های حسابداری بزرگ‌تر نیز دارای بخش‌های حسابرسی قانونی و تخصصی هستند تا در دعاوی حقوقی، از خدمات آن‌ها استفاده کنند. برخی از حسابداران قانونی ممکن است در مطالبات بیمه، مطالبات مالی شخصی، کلاه‌برداری، ساخت‌و‌ساز یا ممیزی حق امتیاز تخصص داشته باشند.

حسابداری در بازار کار

افراد علاقه‌مند به رشته حسابداری بدون پیش‌زمینه خاص و بدون تحصیلات دانشگاهی می‌توانند در مراکز آموزش حسابداری، صفر تا صد این رشته را یاد بگیرند. همچنین افراد فارغ‌التحصیل از رشته حسابداری در دانشگاه‌ها نیز می‌توانند به ارائه خدمات حسابداری مالی در شرکت‌ها مشغول ‌شوند.

البته فارغ‌التحصیلان دوره‌های تحصیلات دانشگاهی این رشته، آمادگی و پختگی بیشتری برای حضور در بازار کار این رشته دارند. فرصت‌های شغلی موجود برای یک حسابدار بسیار گسترده هستند و از حسابداری بازار سرمایه تا حسابداری بازارهای مالی را در برمی‌گیرند.

دانشگاه‌های مختلف کشور اعم از دولتی، غیرانتفاعی و آزاد به ارائه دوره‌های رشته حسابداری می‌پردازند. درست است که امروزه دانشجویان زیادی از این رشته فارغ‌التحصیل می‌شوند، اما درصد فارغ‌التحصیلان بیکار در این شاخه از سایر رشته‌ها کمتر است. چراکه موسسات مالی کوچک و بزرگ کشور به حسابداری مالی نیازمند هستند.

فارغ‌التحصیلان رشته حسابداری می‌توانند در سطوح مختلف و شاخه‌های متفاوت امور مالی زیر مشغول به کار شوند.

• حسا‌بداری مالی در شرکت‌ها، کارخانه‌ها و موسسات تجاری
• حسا‌بداری صنعتی در بخش‌های صنعتی و تولیدی
• حسابد‌اری دولتی در همه ارگان‌ها و ادارات دولتی
• حسابدا‌ری مالیاتی در ادارات دارایی
• حسابدار‌ی بیمه در موسسات بیمه
• ‌حسابداری بانکی در شعبه‌ها و سرپرستی بانک‌ها

حسابداری در بازار سرمایه

حسابداری نقش پررنگی در شفافیت و قابلیت اتکای بازار سرمایه، عدالت در توزیع اطلاعات و گزارش‌های مالی شرکت‌های بورس جهت استفاده سهامداران و سایر کارگزاران مالی دارد. فعالان بازار سرمایه، مدیریت بورس و مقام ناظر این بازار رابطه کاری تنگاتنگی با فعالان حرفه حسابداری و مراجع رسمی تدوین استانداردهای حسابرسی دارند. آن‌ها باید شرایط بازار سرمایه و ارتقای کیفیت گزارش‌های مالی را در همکاری با یکدیگر فراهم کنند. ارزش ابزارهای مورد معامله در بازارهای سرمایه و بورس‌های اوراق بهادار مبتنی بر اطلاعاتی است که در گزارش‌های مالی حسابداری ارائه می‌شوند.

حسابداری صندوق‌های سرمایه‌گذاری

امروزه شاهد رشد روزافزون صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نقش قابل‌توجه این نهادهای مالی جدید در تعمیق و گسترش بازار سرمایه ایران هستیم. این صندوق‌ها به جذب سرمایه‌های سرگردان جامعه به سمت بازار سرمایه می‌پردازند. در عین حال، به دنبال حرکت از سیستم مالی بانک محور به سمت سیستم مالی متکی بر اوراق بهادار هستند، در اینجا هم شفافیت مالی حرف اول و آخر را می‌زند.

هدف حسابداری صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز دستیابی به همین شفافیت و روشن کردن مقصد پول‌های واریزشده به این صندوق‌ها است. رابطه حسابداری و توسعه بازار سرمایه به ارتقای کیفیت گزارش‌های مالی برمی‌گردد. توسعه حسابداری در بازار سرمایه، ارتباط مستقیمی با افزایش کارایی اطلاعاتی بازار سرمایه خواهد داشت. چراکه سرمایه‌گذاران فعال در بازار سرمایه در تصمیم‌گیری‌های خود به کیفیت اظهارنظر حسابرسان مستقل توجه ویژه‌ای دارند.

به همین علت، بخش قابل ملاحظه‌ای از تقاضای بازار کار هر کشور به حسابداری در بازار سرمایه اختصاص دارد. بنابراین توسعه بازار سرمایه یک کشور، زمینه لازم برای ارتقای حرفه حسابداری را نیز فراهم می‌کند.

حسابداری کارگزاری ها

کارگزاران فعال در بازار بورس، واسطه‌هایی هستند که بین سرمایه‌گذاران و شرکت‌های سهام عمل می‌کنند. این کارگزاران با ایجاد ارتباط بین بورس و سرمایه‌گذاران به کار خرید و فروش سهام و اوراق بهادار می‌پردازند. کارگزاری‌ها را می‌توان واسطه مشتریان در بازار بورس به شمار آورد. این افراد به عنوان نماینده مشتریان در بازار بورس اقدام به خرید و فروش کالا، اوراق بهادار، مشاوره، سبدگردانی و خرید و فروش اوراق مبتنی بر کالا می‌کنند.

حسابداری کارگزاری‌ها به طبقه‌بندي، ارزش‌يابي و شناسايي درآمد و افشاي كامل اطلاعات سبدهای سرمايه‌گذاري می‌پردازند. بدیهی است پردازش چنین اطلاعاتی توسط حسابداران کارگزاری‌ها می‌تواند در اعتبار و افزایش درصد موفقیت آن کارگزاری موثر باشد.

جمع‌بندی

حسابداری مالی را می‌توان یکی از مهم‌ترین مشاغل برای ایجاد شفافیت در بازار سرمایه دانست. خدمات این دسته از حسابداران می‌تواند عنصر مهم شفافیت را به اقتصاد کشور تزریق کند که نتایج پربار آن در درازمدت مشخص خواهند شد.